Artikelen
Het bezitten van muziek: einde van een illusie. Over de streaming muziek-dienst Spotify (2011)
Mijn eerste grammofoonplaat, gekocht in de zomer van 1965, was het album ‘Help’ van The Beatles. Ik had de gelijknamige film gezien en ik wilde de liedjes die ik in de bioskoop had gehoord nu ook zelf ‘hebben’. Wat betekent dat eigenlijk: muziek ‘hebben’? De erven van Michael Jackson hebben de eigendomsrechten van de composities […]
Voorwoord in de carrièrekrant voor sociologen. Over de arbeidsmarkt voor sociologen. (2011)
Deze Carrièrekrant laat het zien: een masterdiploma in de sociologie biedt uitzicht op een scala aan beroepsmogelijkheden. Dat heeft te maken met één van de kenmerken van de discipline sociologie: breedte. Dat is prettig voor wie het vak sociologie studeren (en doceren): je kunt kiezen uit een spectrum aan methodologische opties, theoretische alternatieven en thematische […]
The Long Lines. Sociological observations on ageing and ageism. (2010)
On this special occasion, I want to show you something that I have never allowed anybody to see. I will offer you a peek into my private life. 2 This is the very first page of my personal diary, written when I was still fifteen years old. The first sentence is: ‘This is an important […]
Boek 2013
Een los contactje. Over het verlies van privacy. (2012)
Het is een klein doosje; het past gemakkelijk in een binnenzak. Maar je kunt er één terabyte aan informatie op zetten. Op deze externe harde schijf past alle tekst uit een grote universiteitsbibliotheek. Ik kocht zo’n technisch wondertje voor 120 Euro en nog diezelfde dag stonden er alle notulen op van het Amsterdams Sociologisch Tijdschrift […]
Krokodillen in de Apple Store. Over spel en herhaling in het academisch onderwijs (2012)
Het is een diep insnijdend beeld: 35 volwassen mannen en vrouwen en 15 kinderen, die zich doodsbang verstoppen onder de bankjes van een bootje, dat wordt belaagd door een groep hongerige krokodillen. Op de boot een in khaki geklede skipper met een geweer, die de ene na de andere krokodil met luide knallen dood schiet. […]
Bange tijden. Over Provo en Occupy (2012)
We leven in bange tijden. Dat is een vreemde formulering: het zijn niet de tijden die bang zijn, het zijn de mensen. Maar toch verheldert deze uitdrukking op poëtische wijze waar het om gaat. Mensen voelen zich overrrompeld door iets beangstigends dat in de tijden zelf lijkt te huizen. De hoogbejaarde Norbert Elias zei soms […]
Sociologisch Mokum
Wat sociologen van Heddy Honigmann kunnen leren. Over methoden en technieken van onderzoek. (2011)
Wat kunnen sociologen leren van Heddy Honigmann? De documentaires die deze beroemde filmmaakster op haar naam heeft staan, zijn dikwijls sociologisch erg interessant. Zo laat de film ‘Crazy’ (1999) Nederlandse VN-militairen aan het woord die werden uitgezonden naar Cambodja, Libanon en Bosnië en zo helpt de film ‘Goede man, lieve zoon’ (2001) om enig gevoel […]
Fascinerende tijden. Over falsificatie, demarcatie en Popper. (2011)
Het stond echt in de krant: als het waar zou zijn dat muon-neutrino’s een klein beetje harder gaan dan de snelheid van het licht, dan kunnen we tijdreizen. Nu is dat raar geformuleerd, want tijdreizen kunnen we allang: we doen niets anders. Met een snelheid van een jaar per jaar, een seconde per seconde, reizen […]
Een tweesnijdend zwaard. Over plagiaatscanners (2011)
Eerstejaars-studenten begrijpen het soms niet. Waarom maken docenten zoveel ophef over een zo onbetekenend vergrijp als het overplakken van een paar zinnen uit Wikipedia? Op de middelbare school was dat toch de gewoonste zaak van de wereld? Natuurlijk, ook toen al werden leraren er kwaad om, je maakt er een slechte beurt mee, maar het […]
Sociologie Magazine
Een los contactje. Over het verlies van privacy. (2012)
Het is een klein doosje; het past gemakkelijk in een binnenzak. Maar je kunt er één terabyte aan informatie op zetten. Op deze externe harde schijf past alle tekst uit een grote universiteitsbibliotheek. Ik kocht zo’n technisch wondertje voor 120 Euro en nog diezelfde dag stonden er alle notulen op van het Amsterdams Sociologisch Tijdschrift […]
Geïnternaliseerde protocollen. (2012)
Het proces van rationalisering is nog altijd in volle gang. Dat merk je bij voorbeeld wanneer je een digitale televisie-aansluiting hebt en iets ineens kapot gaat. Je belt de ‘provider’ en dan moet je om te beginnen communiceren met een computer die spreekt met een mensenstem. Meestal verstaat hij de postcode niet die je hem […]
Bange tijden. Over Provo en Occupy (2012)
We leven in bange tijden. Dat is een vreemde formulering: het zijn niet de tijden die bang zijn, het zijn de mensen. Maar toch verheldert deze uitdrukking op poëtische wijze waar het om gaat. Mensen voelen zich overrrompeld door iets beangstigends dat in de tijden zelf lijkt te huizen. De hoogbejaarde Norbert Elias zei soms […]
Interviews
Een interview met Bart van Heerikhuizen
‘De collegegever en de mens zijn steeds meer op elkaar gaan lijken’. Een interview met Bart van Heerikhuizen Jette Westerbeek en Marianne Grunell met dank aan Poul Holleman Na veertig jaar denken en doceren over de sociologische klassieken gaat Bart van Heerikhuizen met pensioen. Hij publiceerde onder meer over de geschiedenis van de […]
Lezingen
Over tijd. (2012)
De meeste mensen denken dat de tijd stroomt, beweegt, zich voortspoedt. Er zijn natuurkundigen die dat betwijfelen. Vraag je eens af, zeggen ze, als je er zo sterk van overtuigd bent, dat de tijd voortbeweegt, hoe snel, in welk tempo, die tijd dan eigenlijk voortbeweegt. Het enige antwoord dat je daarop kunt geven is: één […]
Figuraties van zelfredzaamheid, na vijftien jaar. (2012)
In 1997 schreef ik mijn bijdrage aan de bundel Het sociaal tekort over figuraties van zelfredzaamheid. [`Figuraties van zelfredzaamheid.’ In: Kees Schuyt (red.), Het sociaal tekort. Veertien sociale problemen in Nederland. Amsterdam: de Balie, 1997. pp. 184-193. Elders te vinden op deze site.] Inmiddels zijn we vijftien jaar verder. Wat is er veranderd en wat klopt er […]
O amor natural, een film van Heddy Honigmann. Over liefde, seks en melancholie. (2011)
In de jaren zestig hoorde je vaak de stelling verkondigen dat in ons type samenleving twee onderwerpen taboe zijn: je praat niet over seks en je praat niet over de dood. De bewering dat seks een taboe onderwerp zou zijn is door veel sociologen onderbouwd. Van Norbert Elias wiens studie over het civilisatieproces laat zien […]
Boekbesprekingen
De machtige mecenas (1991)
Bestaat er in Nederland een select gezelschap van bemiddelde dame’s en heren die de kunsten met forse geldbedragen ondersteunen zonder daar enige andere tegenprestatie voor te verlangen dan het aangename gevoel in stilte veel goeds te doen? De hulpbehoevende mecenas, een interessante bundel waarin veel te vinden is over de rol van particulieren in het […]
Bespreking van: Sjaak Koenis, Tussen marge en professie. Frankfurt en Chicago.
In de geschiedenis van de sociale wetenschappen spelen “scholen” een belangrijke rol. Vriendschapsbanden, groepsloyaliteiten of het feit dat sommige vakgenoten in elkaars buurt wonen, dezelfde café’s bezoeken en hetzelfde ochtendblad lezen – dat alles is voor de wetenschapsbeoefening niet zonder betekenis. Sterker: veel van het meest creatieve en innoverende onderzoek werd verricht in de luwte […]
De rechtsverzorgers en de maatschappij. Over de beleidsnota Recht in beweging. (1990)
Een hardnekkig probleem in de sociologie betreft de preciese betekenis van het woord “maatschappij”. Er bestaan duizenden definities van, maar over wat men onder “samenleving” of “maatschappij” dient te verstaan, is geen overeenstemming. Soms staat de term voor het sociale leven in het algemeen, soms wordt ermee gedoeld op de grootste sociale eenheid waartoe mensen […]
Film
Inleiding tot de film The Experiment. Over het Stanford Prison onderzoek van Zimbardo (2011)
De film The Experiment is spannend en onderhoudend, een echte Hollywood-productie met beroemde Amerikaanse acteurs, zoals Adrien Brody, die speelde in The pianist en in King Kong en Forest Whitaker, die speelde in The Last King of Scotland. Ze kondigen de film aan als ‘A fast paced thriller that will keep you guessing.’ En dat […]
Discovering the Dutch. On the Dutch National Character (2011)
Welcome in the Netherlands. My name is Bart van Heerikhuizen and I teach sociology at the University of Amsterdam. I have been invited to tell you a few things about Dutch society. Well, let’s start with this beautiful church. The church is called De Duif – the pigeon, or better still: the Dove. This is […]
Be kind rewind. Over vervreemding in de film van Michel Gondry uit 2008 (2011)
De hoofdrol in de film Be kind, rewind wordt gespeeld door een videotheek. Toen er nog geen DVD’s, BluRay-schijfjes en downloadable videobestanden waren, huurden de mensen bij een zogenaamde videotheek hun favoriete films in de vorm van een zogenaamde videocassette. Dat was een opgespoelde magneetband in een cassettehouder die je, anders dan een disk, van […]