Artikelen
Herenweg 122, Heemstede, Holland. Over locatie en identiteit. (2014)
‘Lieve oma An, Hoe gaat het met U? Met mij gaat het goet.’ Ik was zes jaar en ik had nog maar net leren schrijven. Het moeilijkst vond ik het adresseren van de envelop met op de achterkant de trotse afzender. Toen dat was gelukt wist ik wie ik was en waar ik was: Bart […]
Een tweesnijdend zwaard. Over plagiaatscanners (2011)
Eerstejaars-studenten begrijpen het soms niet. Waarom maken docenten zoveel ophef over een zo onbetekenend vergrijp als het overplakken van een paar zinnen uit Wikipedia? Op de middelbare school was dat toch de gewoonste zaak van de wereld? Natuurlijk, ook toen al werden leraren er kwaad om, je maakt er een slechte beurt mee, maar het […]
Boek 2013
Ten geleide. Inleiding tot het boek Multoblaadjes
Dit boek heet Multoblaadjes. Omdat die titel uitleg vergt, werd ik gedwongen om enkele teksten lezen die ik een halve eeuw geleden schreef. Daarbij is me iets wonderlijks overkomen. Toen ik vijftien jaar oud was, merkte ik dat ik anders naar de wereld om me heen begon te kijken dan daarvoor. Ik voelde me overspoeld […]
Body and Soul. Over videocolleges in het academisch onderwijs. (2013)
Eén van de voornaamste plekken binnen de muren van de universiteit is de collegezaal. Of het nu in New York is of in Parijs, in 1813 of 2013, dit is de ruimte waar een universitaire kerntaak is gelocaliseerd: kennisoverdracht. Universiteiten zijn meer dan scholen alleen, maar het onderwijs is een cruciaal element. In de nog […]
Vertrouwen. Over grimmige achterdocht. (2012)
In Foundations of Social Theory van James Coleman (1990) staat een beroemde passage over de managers van een Londense handelsbank die binnen een half uur moeten beslissen of ze een fors geldbedrag zullen voorschieten, waardoor een schip snel kan worden gerepareerd. Het is laat op de vrijdagmiddag, ze zijn al aan de pils, maar na […]
Sociologisch Mokum
Use it lose it. Over de criminogene werking van dure spullen in de openbare ruimte
Vooruitgang kun je afmeten aan het aantal Euro’s waarmee mensen over straat gaan. Ik weet nog hoe veel geld er in mijn portemonnee zat als ik in 1964 de deur uitging. Je moest ervoor zorgen om altijd een briefje van 25 gulden bij je te hebben, 11 Euro. Dat was genoeg voor alle mogelijke eventualiteiten. […]
Knapper dan ik ben. Over het met de hand schrijven van teksten. (2012)
Hedendaagse studenten, geboren rond 1993, klinkt het misschien vreemd in de oren, maar het was in de tijd dat zij ter wereld kwamen nog heel gebruikelijk om een artikel eerst helemaal ‘uit te schrijven’ met een vulpen of een ballpoint en het pas later ‘uit te typen’ op het toetsenbord van een computer. In die […]
Krokodillen in de Apple Store. Over spel en herhaling in het academisch onderwijs (2012)
Het is een diep insnijdend beeld: 35 volwassen mannen en vrouwen en 15 kinderen, die zich doodsbang verstoppen onder de bankjes van een bootje, dat wordt belaagd door een groep hongerige krokodillen. Op de boot een in khaki geklede skipper met een geweer, die de ene na de andere krokodil met luide knallen dood schiet. […]
Sociologie Magazine
Het sociologisch belang van het hiernamaals. Over Samuel Scheffler. (2014)
Stel je voor dat je zou weten dat zich dertig dagen na je eigen dood een verschrikkelijke ramp zou voltrekken, waardoor alle mensen zouden sterven. Hoe zou je reageren? Het is onwaarschijnlijk dat je zou zeggen: ‘Ach, dat kan me niets schelen; dat gebeurt na mijn dood.’ Kennis van de catastrofe zou een enorme invloed […]
Body and Soul. Over videocolleges in het academisch onderwijs. (2013)
Eén van de voornaamste plekken binnen de muren van de universiteit is de collegezaal. Of het nu in New York is of in Parijs, in 1813 of 2013, dit is de ruimte waar een universitaire kerntaak is gelocaliseerd: kennisoverdracht. Universiteiten zijn meer dan scholen alleen, maar het onderwijs is een cruciaal element. In de nog […]
Vertrouwen. Over grimmige achterdocht. (2012)
In Foundations of Social Theory van James Coleman (1990) staat een beroemde passage over de managers van een Londense handelsbank die binnen een half uur moeten beslissen of ze een fors geldbedrag zullen voorschieten, waardoor een schip snel kan worden gerepareerd. Het is laat op de vrijdagmiddag, ze zijn al aan de pils, maar na […]
Interviews
Een interview met Boudewijn de Groot in Hitweek (1966)
Op een geheel aan Boudewijn de Groot gewijde site (http://www.boudewijndegrootthuispagina.nl/) staat een interview, dat ik in 1966 met hem maakte bij het verschijnen van het album Voor de overlevenden, met teksten van Lennaert Nijgh. Het stuk verscheen in het tijdschrift Hitweek in 1966. De oorspronkelijke spelling en interpunctie zijn gehandhaafd. Kort geleden verscheen de tweede […]
Een gesprek met professor Den Hollander in de zomer van 1975
In 1946 werd A.N.J. den Hollander (1906-1976) benoemd tot hoogleraar in de sociologie aan de Universiteit van Amsterdam. In 1947 werd zijn leeropdracht uitgebreid met Amerikanistiek. Toen de zevende faculteit werd opgericht behoorde hij tot de docenten van het eerste uur. Hij bleef zijn beroemde inleidingscollege in de sociologie voor jongerejaarsstudenten geven tot 1969, toen […]
Een interview met Pierre Bourdieu, 20 november 1989
In het televisieprogramma Wedden dat … trad ooit een dame op, die geblinddoekt het verschil kon proeven tussen een stuk of tachtig verschillende merken chocola. In het culturele leven heb je ook zulke fijnproevers, mensen die het subtiele onderscheid kunnen maken tussen een schilderij van Boucher of Fragonard, kenners die een cantate van Bach niet […]
Lezingen
Waarom trouwen? En waarom in een kerk? (2014)
Waarom? Waarom trouwen? Waarom trouwen in een kerk? Die vragen en nog veel andere stelde ik een paar maanden geleden aan Sjoerd en Liesje. Ze hadden mij kort daarvoor met stralende blikken het eervolle verzoek gedaan om een sociologisch getinte voordracht te houden bij hun huwelijk en nu zat ik met ze aan tafel in […]
Over de voor- en nadelen van nieuwe onderwijs-technologieën (2014)
Sinds het jaar 2000 is het academisch onderwijs sterk aan het veranderen. Je ziet het al meteen als je de collegezaal in loopt: het schoolbord is weg, de beamer projecteert de powerpoints, in de zaal ingebouwde camera’s en microfoons nemen het college op, op een whiteboard tovert de docent grafieken en cijfers tevoorschijn en in […]
Mee moeten naar de Mattheus. Over de passie-muziek van Bach (2014)
Voor iemand die de Mattheus Passion een prachtig muziekstuk vindt, bestaat er natuurlijk niets leukers dan de kaartjes voor het concert al weken vantevoren feestelijk op het prikbord te zien hangen. Zoals het voor wie niet van Bach’s passiemuziek houdt ook erg prettig moet zijn om juist geen kaartje te hebben. Maar ik wil me […]
Boekbesprekingen
Over het boek Wij zijn Nederland, Moslima’s over Ayaan Hirsi Ali van Yolanda van Tilborgh (2006)
In Amerika is het heel gewoon, maar in Nederland komt het minder voor: op de voorkant van het boek staan niet alleen de titel en de namen van de auteur en de uitgever, maar er staat ook een zin van op van iemand, die het boek van harte aanbeveelt en achter die zin staat een […]
Maar ik ben groter dan jij. Over het boek Statusangst van Alain de Botton
1. Eindelijk: een sociologische bestseller. Het boek ligt op een hoge stapel naast de kassa van de Bruna-inloopwinkel. Toch gaat het over een sociologisch onderwerp: de angst van veel mensen voor maatschappelijke daling. De auteur, Alain de Botton, heeft, afgezien van enkele romans, drie echte bestsellers op zijn naam staan: een lichtvoetige inleiding tot het […]
Bespreking van: Volkseigen. Ras, cultuur en wetenschap in Nederland, 1900-1950
De titel van het boek maakt geen sympathieke indruk: Volkseigen. Ook de foto op de cover wakkert niet meteen de kooplust aan: een baardige hoogleraar verricht schedelmetingen bij een troepje bedrukt kijkende kindertjes op het eiland Urk. Maar het betreft hier een buitengewoon belangrijk boek over de ontwikkeling van de sociale wetenschappen in Nederland in […]
Film
Wat sociologen van Heddy Honigmann kunnen leren. Over methoden en technieken van onderzoek. (2011)
Wat kunnen sociologen leren van Heddy Honigmann? De documentaires die deze beroemde filmmaakster op haar naam heeft staan, zijn dikwijls sociologisch erg interessant. Zo laat de film ‘Crazy’ (1999) Nederlandse VN-militairen aan het woord die werden uitgezonden naar Cambodja, Libanon en Bosnië en zo helpt de film ‘Goede man, lieve zoon’ (2001) om enig gevoel […]
O amor natural, een film van Heddy Honigmann. Over liefde, seks en melancholie. (2011)
In de jaren zestig hoorde je vaak de stelling verkondigen dat in ons type samenleving twee onderwerpen taboe zijn: je praat niet over seks en je praat niet over de dood. De bewering dat seks een taboe onderwerp zou zijn is door veel sociologen onderbouwd. Van Norbert Elias wiens studie over het civilisatieproces laat zien […]
Forever, een film van Heddy Honigmann. Over tijd en eeuwigheid. (2011)
Forever is de titel van een belangrijke film van Heddy Honigmann. Hij gaat over de mensen die een kerkhof bezoeken en die daar dan naar één speciaal graf gaan, het graf van iemand met wie ze een bijzondere band hebben. Ze proberen om die overleden persoon ook na zijn of haar dood niet te vergeten, […]